ഉറുമ്പുകളും മരണത്തിന്റെ ഗന്ധവും: ഒരു ശാസ്ത്രീയ കൗതുകം

പ്രകൃതിയിലെ ഏറ്റവും അച്ചടക്കമുള്ള ജീവികളാണ് ഉറുമ്പുകൾ. അവയുടെ സാമൂഹിക ജീവിതവും ആശയവിനിമയവും ശാസ്ത്രലോകത്തെ എപ്പോഴും അത്ഭുതപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. അതിൽ ഏറ്റവും വിചിത്രമായ ഒന്നാണ് അവ തങ്ങളുടെ കൂട്ടത്തിലെ മരിച്ചവരെ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന രീതി.

മരണത്തിന്റെ ഗന്ധം

ഒരു ഉറുമ്പ് മരിച്ചാൽ ഉടൻ തന്നെ മറ്റ് ഉറുമ്പുകൾക്ക് അത് എങ്ങനെ മനസ്സിലാകുന്നു 

ഉത്തരം വളരെ ലളിതമാണ്: ഗന്ധം. ഉറുമ്പ് മരിച്ചുകഴിയുമ്പോൾ അതിന്റെ ശരീരത്തിൽ നിന്ന് ഒരു പ്രത്യേക രാസവസ്തു പുറന്തള്ളപ്പെടുന്നു. ഈ ഗന്ധം പരക്കുന്നതോടെ, ആ ഉറുമ്പ് മരിച്ചുവെന്ന് കോളനിയിലെ മറ്റുള്ളവർ തിരിച്ചറിയുന്നു. ഉടൻ തന്നെ, 'ശവസംസ്കാരത്തിന്' ചുമതലപ്പെട്ട ഉറുമ്പുകൾ എത്തി മൃതശരീരത്തെ കോളനിയ്ക്ക് പുറത്തുള്ള പ്രത്യേക സ്ഥലത്ത് (ഉറുമ്പുകളുടെ ശ്മശാനം) കൊണ്ടുപോയി ഉപേക്ഷിക്കുന്നു. ഇത് വെറുമൊരു ആചാരമല്ല, മറിച്ച് കോളനിയുടെ ശുചിത്വം നിലനിർത്താനും രോഗങ്ങൾ പടരുന്നത് തടയാനുമുള്ള ഒരു മുൻകരുതലാണ്. ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവനെ കുഴിച്ചുമൂടുന്ന വിചിത്ര പരീക്ഷണം!ഇതിനെക്കുറിച്ച് കൂടുതൽ പഠിക്കാൻ ശാസ്ത്രജ്ഞർ രസകരമായ ഒരു പരീക്ഷണം നടത്തി. മരിച്ച ഉറുമ്പിൽ നിന്ന് വരുന്ന ആ പ്രത്യേക ഗന്ധം (രാസവസ്തു) അവർ വേർതിരിച്ചെടുത്തു. എന്നിട്ട്, പൂർണ്ണ ആരോഗ്യവാനായ, ജീവിച്ചിരിക്കുന്ന ഒരു ഉറുമ്പിന്റെ ശരീരത്തിൽ ആ ദ്രാവകം പുരട്ടി. ഫലം ഞെട്ടിക്കുന്നതായിരുന്നു! ആ ഉറുമ്പ് ജീവനോടെ അനങ്ങുകയും നടക്കുകയും ചെയ്തിട്ടും, മറ്റുള്ളവർ അതിനെ "മരിച്ചതായി" കണക്കാക്കി! അവർ ആ പാവം ഉറുമ്പിനെ ബലമായി പിടിച്ചു വലിച്ചു കൊണ്ടുപോയി ശ്മശാനത്തിൽ ഉപേക്ഷിച്ചു. ആ ഗന്ധം മായ്ച്ചു കളയുന്നത് വരെ ആ ഉറുമ്പിന് തിരികെ കോളനിയിൽ കയറാൻ അനുവാദമുണ്ടായിരുന്നില്ല. ഉറുമ്പുകൾ ആശയവിനിമയത്തിന് ഫെറോമോണുകൾ (Pheromones) എന്ന രാസവസ്തുക്കളാണ് ഉപയോഗിക്കുന്നത്. ഒരു ഉറുമ്പ് മരിക്കുമ്പോൾ, അതിന്റെ ശരീരത്തിലെ ഒലിക് ആസിഡ് (Oleic Acid) പോലുള്ള ഫാറ്റി ആസിഡുകൾ വിഘടിച്ച് പുറത്തുവരുന്നു. ഇതാണ് "മരണ ഗന്ധമായി" പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. മരിച്ചവരെ മാറ്റുന്നത് (Necrophoresis): ഈ പ്രതിഭാസത്തെ ശാസ്ത്രീയമായി നെക്രോഫോറെസിസ് (Necrophoresis) എന്ന് വിളിക്കുന്നു. രോഗാണുക്കൾ പടരാതിരിക്കാൻ മൃതശരീരങ്ങളെ കൂട്ടിൽ നിന്ന് മാറ്റുന്ന രീതിയാണിത്. ഉറുമ്പുകൾ മാത്രമല്ല, തേനീച്ചകളും ചിതലുകളും ഇത് ചെയ്യാറുണ്ട്.

ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവരെ അടക്കം ചെയ്യുമോ?എഡ്വേർഡ് ഒ. വിൽസൺ (E.O. Wilson) എന്ന പ്രശസ്ത ജൈവശാസ്ത്രജ്ഞൻ 1950-കളിൽ നടത്തിയ പരീക്ഷണത്തിലാണ് ഇത് തെളിയിക്കപ്പെട്ടത്. ഒലിക് ആസിഡ് പുരട്ടിയ ജീവനുള്ള ഉറുമ്പുകളെ മറ്റുള്ളവർ മരിച്ചതായി കണക്കാക്കി ചവറ്റുകുട്ടയിൽ (Midden) കൊണ്ടുപോയിട്ടു. ഉറുമ്പുകൾ കാഴ്ചയേക്കാൾ ഗന്ധത്തിനാണ് മുൻഗണന നൽകുന്നത് എന്നതിന്റെ തെളിവാണിത്. എന്നാൽ, ആ ഉറുമ്പ് സ്വയം വൃത്തിയാക്കി ഗന്ധം കളഞ്ഞാൽ അതിനെ തിരികെ സ്വീകരിക്കുകയും ചെയ്യും.  ഉറുമ്പുകളുടെ ഈ പെരുമാറ്റം തികച്ചും വിചിത്രമെന്ന് തോന്നുന്ന സത്യമാണ്. സ്വന്തം കോളനിയുടെ സുരക്ഷയ്ക്കും ആരോഗ്യത്തിനും വേണ്ടി പ്രകൃതി അവയ്ക്ക് നൽകിയ അത്ഭുതകരമായൊരു അറിവാണിത്.